Programma 1 - Samenleving

De jaarlijkse indexatie van de bijdrage uit de Algemene Uitkering aan de begroting onderwijshuisvesting wordt verhoogd van 2,5% naar de gewogen index uit het spoorboekje.

De afgelopen jaren hebben laten zien dat deze 2,5% index onvoldoende is om de daadwerkelijke prijsstijgingen op te vangen. Daarom is in de MPB 2025-2028 al een correctie over voorgaande jaren doorgevoerd. Voor de komende jaren is de indexatie echter nog niet aangepast, waardoor de begroting structureel niet toereikend is om stijgende kosten te dekken. Om te voorkomen dat de begroting uit de pas loopt, wordt de indexatie aangepast naar de gewogen index uit het spoorboekje

xxx

Benodigd budget

Omdat veel schoolgebouwen inmiddels verouderd zijn, is het noodzakelijk om nu te investeren om toekomstige problemen te voorkomen. Hiervoor is een investeringsruimte opgenomen van € 6,1 miljoen in 2028 en € 56,8 miljoen in 2029. Deze investeringen leiden vanaf 2030 tot structurele kapitaallasten (rente en afschrijving) voor de gemeente.

xxx

Benodigd budget

Deze ontwikkeling richt zich op de actualisatie van het budget van de Zorgregio MIJOV voor de bijdrage van onze gemeente conform begroting Zorgregio MIJOV 2026. De Zorgregio MIJOV is een regionaal samenwerkingsverband voor de Jeugdzorg, WMO en MOBW, waar onder andere taken zijn belegd voor de inkoop, accountmanagement en toezicht. In totaal gaat het om een budgetverhoging van € 205.073 structureel met ingang van 2026. Dit is het verschil tussen het budget 2026 conform MPB 2025-2028 (€ 1.056.352) en de bijdrage gemeente Apeldoorn volgens de begroting Zorgregio MIJOV voor 2026 (€ 1.261.425).

xxx

Benodigd budget

De raad heeft besloten tot de bouw van een veiligheidscentrum, waarin zowel een nieuwe centrale brandweerkazerne als het hoofdkantoor van de Veiligheidsregio Noord-Oost Gelderland worden gevestigd. Daarnaast heeft de raad het krediet voor de bouw vastgesteld en besloten dat het aanvangsexploitatietekort wordt meegenomen in de Voorjaarsnota.

xxx

Benodigd budget

Bureau BIBOB heeft meer onderzoekscapaciteit nodig om effectief BIBOB-onderzoeken uit te voeren tegen ondermijning en georganiseerde criminaliteit. Dit bureau is in januari 2025 gestart als een tweejarige pilot en kreeg bij de start geen extra capaciteit, omdat aanvankelijk werd onderzocht of de onderzoeken binnen de reguliere inzet konden plaatsvinden. Na vier maanden blijkt echter dat de huidige onderzoekscapaciteit onvoldoende is om de binnenkomende aanvragen te verwerken.

xxx

Benodigd budget

De prognose voor de meerjarige kostenontwikkeling van de Wmo hebben we geactualiseerd. Net als bij de MPB 2025–2028 zijn in deze actualisatie de volgende onderdelen meegenomen:

• Demografische ontwikkelingen;
• Invloed van rijksbeleid, waaronder:
• het programma WOZO,
• het afschaffen van het abonnementstarief;
• Lokale ontwikkelingen binnen het sociaal domein.

Nieuw in de MPB 2026–2029 ten opzichte van de vorige periode is een aanvullende correctie op basis van de uitkomsten van het kostprijsonderzoek van HHM.

De gevraagde bijstelling betreft deels een actualisatie van eerdere aannames en deels nieuwe ontwikkelingen die nog niet zijn verwerkt in de MPB 2025-2028:

• Correctie op kostprijsonderzoek

De aanvullende correctie van circa 1,3% op het kostprijsonderzoek 2024 is een nieuwe ontwikkeling en daarmee niet verwerkt in de MPB 2025-2028. Deze correctie leidt tot hogere tarieven en structurele meerkosten.

• Demografische ontwikkeling

De demografische uitgangspunten zijn onveranderd ten opzichte van de MPB 2025-2028. Deze zijn dus reeds in de huidige raming meegenomen.

• Afschaffing abonnementstarief

Het Rijk heeft de afschaffing van het abonnementstarief met één jaar uitgesteld, naar 1 januari 2027. Dit heeft meerdere gevolgen: de taakstelling op het gemeentefonds en het verwachte voordeel uit hogere eigen bijdragen schuiven beide een jaar op. Daarnaast wordt ook het verwachte volume-effect – een daling van de instroom als gevolg van het invoeren van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage – pas vanaf 2027 zichtbaar. Dit betreft een wijziging ten opzichte van de MPB 2025–2028 en wordt daarom gecorrigeerd in de meerjarige prognose.

• Volumestijging 2024 en prognose 2025

Al langere tijd (vanuit 2023) zien we een volumestijging. In de MPB 2025-2028 hielden we hier al rekening mee, maar met de forsere volumestijging van 2024 nog niet.

De forse volumegroei bij Huishoudelijke Hulp en Begeleiding in 2024, en de verwachte voortzetting daarvan in 2025, vormen een belangrijke nieuwe ontwikkeling. De structurele effecten hiervan vragen om aanpassing van de meerjarige begroting.

• Nieuwe inkoop Begeleiding per 2026

De aangekondigde nieuwe inkoop voor Begeleiding met ingang van 1 januari 2026 is nog niet verwerkt in de MPB 2025–2028. In de actuele prognose is deze maatregel wel meegenomen. Deze beleidswijziging leidt naar verwachting tot een daling van de tarieven, wat resulteert in een structurele verlaging van circa € 765.000 ten opzichte van de eerdere raming.

xxx

Benodigd budget

We betrekken de verwachte financiële besparingseffecten van de kortetermijnmaatregelen, de AEF maatregelen en het extra maatregelenpakket bij de actualisatie van de MPB. In het gehanteerde scenario geldt een aflopende reeks aan volumeontwikkeling van 5%, 2,5%, 0% en -2,5% over de jaren 2026 t/m 2029. Dat resulteert in een budget ophoging van € 10,5 miljoen in 2026, aflopend tot € 1,2 miljoen in 2029 ten opzichte van de gehanteerde budgetten in de MPB 2025-2028. Zie nadere toelichting onder '1.2.1.9 Budgetten' onder het programma Samenleving.

xxx

Benodigd budget

In één van de voorstellen Nieuw voor Oud is het structurele IVP-budget omgezet van structureel naar incidenteel. De gedachte daarbij was dat met het opstellen van het nieuwe IVP-beleid 2027-2030 ook een onderbouwing wordt gegeven over de financiële inzet die voor die 4 jaar nodig is om aan de nieuwe doelstellingen te voldoen.

Daarbij is ook aangegeven dat we het budget over 2026 zijnde € 145.000 ook over dat jaar al incidenteel kunnen maken, waarbij wel is aangegeven dat we voor 2026 nog wel een vergelijkbaar budget nodig hebben als de voorgaande jaren. Dat maakt dat we met dit voorstel dus voor 2026 een incidenteel budget van € 145.000 nodig hebben voor de uitvoering van het laatste jaar van het IVP 2023-2026.

De inzet van dit bedrag is gericht op het behalen van doelstellingen die behoren bij de 4 uitvoerende thema’s (ondermijning en georganiseerde criminaliteit, jeugdcriminaliteit, gedigitaliseerde criminaliteit en sociale kwaliteit) en 2 strategische thema’s (Zorg en Veiligheid en Informatiemanagement). Meer concreet wordt het bedrag besteed aan onderzoeken, adviezen, projecten etc. die vanuit de verschillende thema’s worden uitgevoerd.

xxx

Benodigd budget

Het oprichting van een Ontwikkelprogramma Stad van Veiligheid vanaf 2026 (voor de duur van 4 jaar), inclusief het regionaal programma Whole of Society en projectleiding voor het bestuurlijk voornemen van Defensie.

xxx

Benodigd budget

Via de projectorganisatie Jeugd werken we aan een nieuwe koers/visie, met daarbij de bouwstenen uit het rapport ‘Naar nieuw jeugdbeleid’ als leidraad. De projectorganisatie Jeugd draait om twee kernopgaven.

1.   Uitvoering geven aan de maatregelen door de raad vastgesteld, welke een eerste aanzet zijn in een structurele bezuinigingsopgave met een ombuiging van de volumeontwikkeling (5% in 2026, 2,5% in 2027, 0% in 2028 en -2,5% in 2029).

2.   Het fundamenteel anders organiseren van jeugdzorg in Apeldoorn.

Met de projectorganisatie Jeugd zijn voor 2026 en 2027 uitvoeringskosten gemoeid. De kosten worden gedekt door een onttrekking aan de reserve Apeldoorn Ontwikkelt Fonds.

xxx

Benodigd budget

Er is sprake van een oplopende druk bij de Wmo. De afgelopen jaren is er een toename in het aantal aanvragen voor het gebruik van diverse voorzieningen. Vanuit financieel oogpunt een ontwikkeling die met oog op de vergrijzing zorgen baart. Om tijdig te kunnen anticiperen op de grote golf is het van belang om te analyseren waarom de druk op de Wmo zo toeneemt en om dichtbij een zo goed en licht mogelijk aanbod in te richten. Het is van belang om dit in kaart te brengen en van daaruit op basis van de nader te bepalen criteria passende maatregelen te kunnen treffen. Om voortvarend en tijdig door te kunnen pakken op maatregelen is het noodzakelijk om middelen te reserveren om deze beweging te ondersteunen. Deze investering moet gezien worden in het kader van de overkoepelende uitdaging om ook voor de Wmo de kostenstijging te drukken. Het is bestuurlijke opgave om de Wmo richting toekomst betaalbaar te houden.

De kosten worden gedekt door een onttrekking aan de reserve Apeldoorn Ontwikkelfonds.

xxx

Benodigd budget